مطالب
محاسبه سایز لوله آبیاری قطره ای
راهنمای مطالعه متن
انتخاب صحیح سایز لوله‌های آبیاری قطره‌ای تاثیر بسزایی در بهینه‌سازی مصرف آب و تضمین یکنواختی توزیع آن در باغات و مزارع دارد. این انتخاب به عوامل متعددی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نوع کشت، فشار آب، دبی مورد نیاز و طول خطوط آبیاری اشاره نمود. اگر می‌خواهید در مورد نحوه محاسبه سایز لوله‌های آبیاری قطره‌ای، حداکثر طول مجاز آن‌ها و روش تعیین قطر مناسب اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله مربوط به معرفی جدیدترین سیستم آبیاری قطره ای را مطالعه کنید تا بیشتر با روش های آن آشنا شوید.
محاسبه لوله های آبیاری قطره ای
انتخاب سایز مناسب لوله نقش مهمی در اجرای آبیاری قطره ای دارد و می‌تواند راندمان سیستم و توزیع یکنواخت آب را تضمین کند. همان‌طور که اشاره شد محاسبه و انتخاب مناسب‌ترین لوله‌های آبیاری قطره‌ای وابسته به فاکتورهای مختلفی است و باید نیاز آبی گیاهان، فشار موجود در سیستم و دبی مورد نیاز را مدنظر قرار داد. با توجه به این اطلاعات می‌توانید به راحتی سایز لوله‌ای را انتخاب کنید که بتواند دبی مدنظر را با حداقل افت فشار تامین نماید. محاسبه دقیق سایز لوله در سیستم های آبیاری قطره ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که این سیستم ها معمولاً بخشی از پروژه های آبیاری تحت فشار محسوب می شوند و فشار مناسب آب برای عملکرد بهینه آن ها حیاتی است. از رایج‌ترین لوله‌های آبیاری قطره‌ای که در سایزهای مختلف تولید می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
لوله 16 میلی‌متر: پرکاربردترین سایز در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، مناسب برای ردیف‌های کوتاه و تعداد کم قطره‌چکان‌ها
لوله 20 میلی‌متر: مناسب برای ردیف‌های بلندتر و تعداد بیشتر قطره‌چکان‌ها
لوله 25 میلی‌متر و بالاتر: برای خطوط اصلی و تامین آب چند خط فرعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر موارد ذکر شده شیب زمین، نوع خاک، فشار آب در ورودی و تعداد خروجی‌های سیستم نیز در انتخاب سایر لوله مناسب موثر هستند. استفاده از محاسبات دقیق برای تعیین سایز لوله، نقش مهمی در بهینه‌سازی مصرف آب ایفا می‌کند. در این میان، سیستم های آبیاری هوشمند با تحلیل خودکار داده‌ها، به انتخاب بهتر تجهیزات و افزایش بازده آبیاری کمک می‌کنند.
حداکثر طول لوله آبیاری قطره ای
طول مجاز لوله‌های آبیاری قطره‌ای به قطر لوله، دبی خروجی قطره‌چکان‌ها و فشار آب بستگی دارد. به منظور حفظ یکنواختی در توزیع آب و جلوگیری از افت فشار، پیشنهاد می‌شود که حداکثر طول لوله‌ها را با توجه به سایز آن‌ها به صورت زیر در نظر بگیرید:
لوله 16 میلی‌متر: حداکثر طول توصیه شده تقریباً 60 متر است. در صورتی که ورودی آب در وسط خط باشد، میزان این طول می‌تواند تا 120 متر افزایش پیدا کند.
لوله 20 میلی‌متر: حداکثر طول مجاز از لوله‌های 16 میلی‌متر بیشتر بوده و با توجه به شرایط سیستم تعیین می‌گردد.
لوله‌های با قطر بالاتر: برای خطوط اصلی و تامین آب به چندین خط فرعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و طول آن‌ها با توجه به طراحی سیستم مشخص می‌گردد.
افزایش طول لوله‌ها می‌تواند موجب افت فشار و کاهش یکنواختی توزیع آب شود. در جهت رفع این مشکل، می‌توان از لوله‌هایی با قطر بزرگ‌تر، نصب شیرهای فشارشکن و پمپ‌های تقویت‌کننده در نقاط استراتژیک سیستم استفاده نمود. علاوه بر این، استفاده از سیستم‌های حلقه‌ای نیز می‌تواند باعث کاهش افت فشار و افزایش یکنواختی آب‌رسانی شود.
نحوه محاسبه قطر لوله آبیاری قطره ای
به منظور تعیین قطر مناسب لوله‌های آبیاری قطره‌ای، باید دبی کل سیستم، فشار موجود و طول خطوط آبیاری را مدنظر قرار داد. با استفاده از فرمول ساده زیر به راحتی می‌توانید میزان دبی را محاسبه کنید.
دبی (Q) = مساحت مقطع لوله (A) × سرعت جریان (V)
در این فرمول، مساحت مقطع لوله بر اساس مترمربع و سرعت جریان بر حسب متر بر ثانیه محاسبه می‌شود. با داشتن دبی مورد نیاز و سرعت جریان مطلوب، می‌توانید مساحت مقطع لوله و قطر آن را محاسبه نمایید. علاوه بر این جداولی نیز وجود دارد که با توجه به دبی و طول لوله، قطر مناسب را پیشنهاد می‌دهند. این جداول کمک می‌کنند که فرآیند انتخاب قطر لوله تسهیل شود. به عنوان مثال، در صورتی که دبی کل سیستم 3 لیتر بر ثانیه و طول خط لوله 100 متر باشد، این جدول تعیین می‌کند برای جلوگیری از افت فشار، باید از لوله‌ای به قطر حداقل 25 میلی‌متر استفاده نمود.
همچنین نرم‌افزارهای تخصصی طراحی سیستم‌های آبیاری نیز مانند EPANET یا Rain Bird وجود دارد که برای تعیین انتخاب دقیق سایز لوله‌ها از آن‌ها کمک بگیرید. در صورتی که به دنبال مشاهده و مقایسه قیمت انواع لوله های آبیاری به ویژه مدل های نخدار هستید، پیشنهاد می کنیم از لیست قیمت لوله نخدار بازدید نمایید. این صفحه اطلاعات دقیقی از مشخصات فنی، سایزها و قیمت به روز این نوع لوله ها ارائه می دهد و انتخاب را برای شما ساده تر خواهد کرد.
نکات مهم در انتخاب و نصب لوله‌های آبیاری قطره ای
در انتخاب لوله‌های آبیاری قطره‌ای با سایز مناسب باید به نکات زیر توجه نمود:
جنس لوله: لوله‌های پلی‌اتیلن به دلیل انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر اشعه ماورابنفش و طول عمر بالا، انتخاب مناسبی برای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای خواهند بود.
فشار کاری: اطمینان حاصل نمایید که لوله انتخابی بتواند فشار کاری سیستم را تحمل کند. فشار کاری معمولاً برای لوله‌های آبیاری قطره‌ای بین 0.5 تا 4 بار است.
نصب صحیح: نصب لوله‌ها باید به نحوی انجام شود که از پیچ‌خوردگی، خمیدگی‌های تند و آسیب‌های فیزیکی جلوگیری کند. همچنین استفاده از اتصالات مناسب و آب‌بندی صحیح در نقاط اتصال، مانع از نشت آب و افت فشار می‌شود.
نگهداری و بازبینی: پس از نصب، سیستم آبیاری باید به صورت دوره‌ای بازبینی و نگهداری شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل گردد. تمیزکردن فیلترها، بررسی قطره‌چکان‌ها و اطمینان از عدم وجود نشتی، از جمله اقداماتی است که باید به شکل منظم انجام گردد.
جدول حجم آب داخل لوله
جدول حجم آب داخل لوله، بیانگر میزان افت فشار (بر اساس سایز لوله‌ها) و همچنین بیشترین دبی خروجی (لیتر بر ساعت) است. کارفرمایان می‌توانند با توجه به این جدول، سایز مناسب لوله آبیاری قطره‌ای را با توجه به حجم آب مورد نیازشان مشخص کرده و در نتیجه، بهترین لوله را جهت آبیاری قطره‌ای گیاهان خود انتخاب کنند. دقت کنید که میزان افت فشار در هر لوله، به جنس آن نیز بستگی دارد و اعداد ذکر شده در جدول، اکثرا تقریبی هستند. برای محاسبات دقیق‌تر، بهتر است که از دیتا شیت تولید کنندگان استفاده کنید.
|
سایز لوله |
بیشترین دبی خروجی (لیتر بر ساعت) |
افت فشار (بار در هر 30 متر) |
|
1 سانتی‌متر |
3216 |
0.33 |
|
1.2 سانتی‌متر |
8112 |
0.19 |
|
1.4 سانتی‌متر |
5520 |
0.21 |
|
2 سانتی‌متر |
12552 |
0.13 |
|
3.4 سانتی‌متر |
8112 |
0.19 |
روش محاسبه آبیاری قطره ای
برای محاسبه آبیاری قطره‌ای، باید به چند نکته مهم توجه کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- تعیین نیاز آبی گیاهان: نیاز آبی هر بوته گیاه، باید بر اساس لیتر بر ساعت محاسبه شود. علاوه بر این، باید تعداد بوته‌هایی که می‌خواهید آبیاری کنید را نیز در نظر بگیرید.
- محاسبه دبی کل جریان آب: نیاز آبی هر بوته گیاه را در تعداد بوته‌ها ضرب کنید. سپس کل آب مورد نیاز را (بر حسب لیتر در ساعت) بر 1000 تقسیم کنید تا دبی کل جریان آب به دست آید.
- تعیین فاصله میان قطره چکان‌ها: فاصله میان قطره چکان‌ها بر حسب سانتی متر تعیین می‌شود. این فاصله معمولا بین 15 تا 60 سانتی متر است.
- محاسبه تعداد قطره چکان‌ها: حال باید عدد 100 را بر فاصله قطره چکان‌ها بر حسب سانتی متر تقسیم کنید تا تعداد قطره چکان‌ها به دست آید.
علاوه بر این موارد، دقت کنید که جنس و قطر لوله‌هایی که برای آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شوند، بر محاسبه شما تاثیر گذار هستند و باید حتما نگاه ویژه‌ای به آن‌ها داشته باشید. همچنین استفاده از جدول دبی ارائه شده توسط فروشنده، برای محاسبه آبیاری قطره‌ای، بسیار مهم است.
جدول سایز لوله آبیاری قطره ای
محاسبه سایز لوله آبیاری قطره‌ای و در نظر گرفتن سایز مناسب این لوله‌ها (متناسب با نیاز خروجی آب)، اهمیت ویژه‌ای دارد. سایز لوله‌های آبیاری بر اساس قطر آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی که قطر لوله، تاثیر زیادی بر مویینگی لوله‌های آبیاری قطره‌ای دارد، لازم است که حتما سایز لوله را به درستی انتخاب کنید تا مطابق با نیاز آبیاری شما بوده و در طی زمان، دچار ضایعات و افت کیفیت نشود. جدول زیر سایز لوله آبیاری قطره‌ای را نشان می‌دهد.
|
سایز (قطر بر اساس میلی متر) |
طول (متر) |
کاربرد |
|
10 |
100 200 400 |
لوله‌های فرعی کاربری انتقال آب در باغ ها |
|
16 |
100 200 400 |
انتقال کود و مواد شیمیایی محلول در آب |
|
32 |
100 200 400 |
لوله‌های آبیاری فرعی، اصلی و نیمه اصلی |
|
50 |
100 200 400 |
برای لوله‌های انتقال فرعی |
محاسبه مصرف آب در آبیاری قطره ای
به منظور محاسبه مصرف آب در آبیاری قطره‌ای، ابتدا لازم است که نیاز آبی گیاهان مشخص شود. سپس می‌توان بر اساس آن، دبی و تعداد قطره چکان‌ها را محاسبه کرد. طول ردیف‌های کاشت نیز با در نظر گرفتن تعداد قطره چکان‌های به کار رفته در آن‌ها، محاسبه می‌شود. در واقع فرآیند محاسبه مصرف آب در آبیاری قطره‌ای به این شکل است که ابتدا باید میزان آب مصرفی را در هر قطره چکان محاسبه کرده و سپس با توجه به طول لوله و تعداد قطره چکان‌ها، میزان کل آب مصرفی را به دست آوریم.
دقت کنید که کیفیت خاک و میزان نفوذپذیری آن نیز می‌تواند عامل بسیار مهمی در محاسبه میزان آب مصرف شده در آبیاری قطره‌ای باشد. بنابراین، برای اینکه مصرف آب در آبیاری قطره‌ای را دقیق‌تر محاسبه کنید، باید مراحل زیر را انجام دهید:
- نیاز آبی گیاه: ابتدا نیاز آبی گیاه (اینکه چند بار در هفته نیاز به آبیاری دارد و هر بار به چقدر آب نیاز دارد) را مشخص کنید.
- میزان جذب آب توسط خاک: جذب آب توسط خاک را مورد بررسی قرار دهید. هر چقدر خاک، جذب آب بیشتری داشته باشد، باید میزان آبیاری را نیز افزایش دهید.
- تعداد سوراخ‌های مورد نیاز: تعداد سوراخ‌های روی لوله‌های آبیاری قطره‌ای باید مشخص شوند. تعداد این سوراخ‌ها و فاصله آن‌ها از یکدیگر، عاملی تعیین کننده برای محاسبه مصرف آب در آبیاری قطره‌ای است.
- طول کل لوله: طول لوله‌ها را باید بر اساس محیطی که نیاز به آبیاری قطره‌ای دارد، محاسبه کنید. هر چقدر طول کل لوله‌ها بیشتر باشد، عملا سوراخ‌های بیشتری در سطح لوله برای خروج دبی آب وجود دارند. این موضوع می‌تواند میزان مصرف آب در آبیاری قطره‌ای را افزایش دهد.
در نهایت، بر اساس دبی خروجی هر سوراخ از لوله‌های آبیاری قطره‌ای و تعداد سوراخ در هر متر و ضرب آن در طول کل لوله، می‌توان میزان مصرف آب در آبیاری قطره را محاسبه کنید. در واقع فرمول محاسبه میزان مصرف آب در آبیاری قطره‌ای، به شرح زیر است:
دبی خروجی هر سوراخ * تعداد سوراخ‌ها در هر متر * طول کل لوله = میزان آب مصرفی
سخن پایانی
انتخاب سایز مناسب لوله آبیاری قطره‌ای یکی از مهم‌ترین عوامل در طراحی سیستم‌های آبیاری بهینه است. با محاسبه دقیق قطر و طول لوله‌ها، می‌توان از هدررفت آب جلوگیری نمود و یکنواختی توزیع آب را تضمین کرد. همچنین استفاده از تجهیزات با کیفیت، نصب صحیح و نگهداری مداوم، به عملکرد بهینه سیستم و افزایش طول عمر آن کمک می‌کند. علاوه بر این، توجه به شرایط محیطی و نیازهای زراعی منطقه مدنظر می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در کارایی و عملکرد سیستم آبیاری قطره‌ای داشته باشد.
محاسبه صحیح سایز لوله ها در آبیاری قطره ای برای اطمینان از فشار و دبی مناسب آب ضروری است. با این حال، حتی با طراحی لوله کشی ایده آل، موفقیت نهایی آبیاری به عوامل دیگری نظیر زمان آبیاری درختان نیز بستگی دارد. در برخی موارد، استفاده از آبیاری قطره ای بدون پمپ می‌تواند نیاز به محاسبه دقیق‌تری برای انتخاب سایز لوله‌ها ایجاد کند. چرا که فشار طبیعی آب تأثیر مستقیمی بر توزیع یکنواخت و عملکرد کل سیستم دارد.
برای خرید بهترین لوله‌های آبیاری قطره‌ای و سایر لوازم جانبی مورد نیاز آن می‌توانید به فروشگاه الماس پلاست که به صورت تخصصی در زمینه تولید و عرضه نوارهای آبیاری قطره‌ای و بارانی فعالیت دارد، مراجعه نمایید و خریدی آسان و رضایت‌بخشی را تجربه کنید.