آبیاری قطره ای بدون پمپ یا ثقلی

مقدمه

آبیاری قطره یا یکی از عوامل مهم تاثیر گذار در تولید و بهره وری محصولات کشاورزی، به حساب می‌آید. در سال‌های اخیر با افزایش جمعیت و کاهش منابع و ذخایر زیر زمینی، روش های کارآمدی برای کشاورزی مدرن ارائه شده است. در حال حاضر آبیاری قطره ای بدون پمپ یا ثقلی، به دلیل سادگی طرح و اجرا، هزینه پایین و بهره وری بالا، یکی از روش‌های  نوین در صنعت کشاورزی است که نظر بسیاری از کشاورزان را به خود جلب کرده است.     

آبیاری قطره ای بدون پمپ چیست ؟

آبیاری قطره ای بدون پمپ یک روش آبیاری ساده و کارآمد است که در آن به جای استفاده از پمپ، از نیروی جاذبه برای انتقال آب به گیاهان استفاده می‌شود. در این روش، آب در یک مخزن در ارتفاع بالاتر از سطح زمین ذخیره می‌شود و سپس از طریق لوله‌ها و قطره چکان‌ها به پای گیاهان و محصولات منتقل می‌شود.

اصول آبیاری قطره ای ثقلی بدون پمپ

همانطور که در بخش قبل به آن نیز اشاره کردیم، در آبیاری قطره ای ثقلی از پمپ و انرژی الکتریکی، استفاده نمی‌شود. در حقیقت اصول سیستم آبیاری قطره ای ثقلی بر مبنای اختلاف ارتفاع، طراحی شده است. در این روش مخزن آب در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین کشاورزی قرار می‌گیرد و اختلاف ارتفاع، فشار کافی برای جریان آب در لوله‌ها و قطره چکان‌ها را تامین می‌کند. در آبیاری قطره ای بدون پمپ، آب از طریق نیروی جاذبه به سمت پایین جریان پیدا می‌کند و به تدریج از طریق قطره چکان‌ها به محصولات زراعی و گیاهان می‌رسد. به این ترتیب با صرف هزینه ای مختصر و صرفه جویی در مصرف انرژی، آب به طور مستقیم به ریشه گیاهان می‌رسد و از هدر رفت آب تا حد زیادی جلوگیری می‌شود. 

نقشه آبیاری قطره ای ثقلی

نقشه آبیاری قطره ای ثقلی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اصولی است تا عملکرد آن بهینه و موثر باشد. به طور کلی برای طراحی و اجرای یک سیستم آبیاری قطره‌ای بدون پمپ باید به این گونه عمل کرد :

1. در ابتدا باید میزان نیاز گیاهان به آن و فواصل زمانی بین آن‌ها را مشخص کرد.
2. سپس در قدم دوم باید ساختار کلی سیستم آبیاری در زمین مشخص شود تا بر اساس آن تجهیزات مورد نیاز، فراهم گردد.
3. در مرحله بعد براساس موارد قبلی، باید منبعی مناسب تهیه شود.

4. پس از انتخاب منبع و تجهیزات نوبت به نصب و راه اندازی آن‌ها می رسد.
5. در قدم بعدی سیستم آبیاری متناسب با نیاز گیاهان تعیین و تنظیم می‌شود.
6. در پایان لازم است تا یک برنامه اصولی و منظم برای کنترل و نگهداری، سیستم، تنظیم شود.

تجهیزات مورد نیاز برای آبیاری قطره‌ ای بدون پمپ

سیستم آبیاری قطره ای بدون پمپ بسیار ساده‌ است. تجهیزات مورد نیاز برای نصب و راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای بدون پمپ، عبارتند از :

1. منبع آب :

منبع آب مهمترین بخش در سیستم آبیاری قطره ای بدون پمپ است. حجم منبع آب به مساحت زمین، نوع گیاهان و میزان آبیاری مورد نیاز آنها، بستگی دارد و این مخزن باید در ارتفاع مناسبی قرار بگیرد تا فشار کافی برای جریان آب در لوله‌ها و قطره چکان‌ها فراهم شود.

2. لوله های اصلی و فرعی :

لوله‌های اصلی آب را از مخزن به سمت مزرعه یا باغ منتقل می‌کنند و لوله های فرعی آب را از لوله‌های اصلی به پای هر گیاه می رسانند. جنس لوله ها معمولا از پلی اتیلن است و قطر آنها بستگی به میزان جریان آب مورد نیاز دارد.

3. قطره چکان ها :

در سیستم آبیاری قطره ای بدون پمپ نیز مانند دیگر سیستم‌های آبیاری قطره ای، قطره چکان‌ها در انتهای لوله‌های فرعی نصب می‌شوند و آب را به صورت قطره قطره به طور مستقیم به ریشه گیاه می‌رسانند. قطره چکان‌ها در انواع مختلف، به گونه ساخته می‌شوند که امکان تنظیم شدت جریان آب، به راحتی فراهم شود.

4. اتصالات و شیرآلات :

همانطور که می‌دانید در سیستم آبیاری قطره ای، از اتصالات گوناگونی برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر یا به قطره چکان‌ها، استفاده می شود. اتصالات مختلفی از جمله زانویی، سه راهی و... از نمونه‌ای رایج در این سیستم هستند. شیرآلات یکی دیگر از تجهیزات اصلی در سیستم‌های آبیاری قطره ای بدون پمپ هستند. معمولا از شیرآلات مختلفی مثل شیر توپی و شیر فلکه، برای قطع و وصل کردن جریان آب و به طور کلی کنترل آن، استفاده می‌شود. 

5. فیلتر :

فیلترها مانع برای ناخالصی و ذرات معلق به داخل لوله‌ها و قطره چکان‌ها می‌شوند. فیلترها در انواع مختلفی و بر اساس نوع آب و میزان ناخالصی‌های آن انتخاب می‌شوند.

ویژگی‌های مخزن آبیاری قطره ای بدون پمپ

مخزن ثقلی، نوعی مخزن است که برای آبیاری قطره ای گیاهان بدون نیاز به پمپ استفاده می‌شود. از ویژگی‌های اصلی این نوع مخزن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• سادگی و ارزانی

معمولا مخزن های ثقلی، پلاستیکی و یا فلزی هستند و با توجه به عدم نیاز به پمپ، هزینه کمتری نسبت به دیگر روش‌های آبیاری دارند.   

• امکان استفاده در مناطق بدون برق

مخزن های آبیاری قطره ای بدون پمپ برای مناطقی که دسترسی به برق ندارد، گزینه مناسبی هستند.  

• کاهش مصرف آب

به طور کلی سیستم‌های آبیاری قطره ای، در کاهش مصرف آب بسیار موثر هستند. خوب است بدانید که استفاده از مخزن‌های بدون پمپ در کاهش مصرف آب، به مراتب موثرتر است. این مخزن با کاهش تبخیر و توزیع دقیق آب، از هدر رفتن آن جلوگیری می‌کند.

• قابلیت تنظیم جریان آب

برخی از مخزن‌های ثقلی، امکان تنظیم جریان آب را نیز دارند و می‌توان از این قابلیت برای کنترل میزان آب مصرفی استفاده کرد.

• کاهش نیاز به نیروی انسانی

به کمک این مخرن‌ها دیگر نیازی به آبیاری دستی گیاهان نیست.

کاربردهای اصلی آبیاری قطره‌ ای بدون پمپ

1. مزارع کوچک و باغ‌های خانگی : آبیاری قطره‌ای بدون پمپ به دلیل سادگی و کم هزینه بودن، برای مزارع کوچک و باغ‌های خانگی بسیار مناسب است.
2. کشاورزی شهری : در محیط‌های شهری که فضا محدود است و از طرفی دسترسی به منابع آب کم است. آبیاری قطره‌ای بدون پمپ روشی مناسب برای کشت گیاهان در فضاهای کوچک باغچه‌های کوچک و باغچه‌های عمودی باشد.
3. مناطق با منابع آبی محدود : در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، استفاده از آبیاری قطره‌ای بدون پمپ می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف آب کمک کند.

مزایا و معایب آبیاری قطره ای ثقلی بدون پمپ

آبیاری قطره‌ای ثقلی و بدون پمپ یکی از روش‌های نوین و مدرن در صنعت کشاورزی است که با استفاده از نیروی گرانش زمین آب مورد نیاز گیاهان را تأمین می‌کند. در جدول زیر به مهمترین مزایا و معایب این روش، اشاره شده است :

سخن آخر

آبیاری قطره ای ثقلی یکی از روش‌های موثر و کاربردی در آبیاری است که به کمک تجهیزات مناسب و رعایت نکات فنی، می‌تواند به افزایش بازده آبیاری و صرفه جویی در مصرف آب، موثر باشد. گروه تولیدی صنعت الماس پلاست، با در نظر گرفتن محدودیت‌های آبیاری در صنعت کشاورزی کشور و با به کارگیری دانش فنی متخصصان و کارشناسان، سعی در رفع چالش‌های موجود، داشته است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سیستم آبیاری قطره ای بدون پمپ و ثبت سفارش، می‌توانید با کارشناسان مجموعه تماس بگیرید.